GENÇ(LİK)ve NİHİLİZM

Ergenliğin bitip yetişkinliğin başlangıcı olarak kabul edilen gençlik devresi, fiziksel/ruhsal gelişim ve değişime kapı aralayan fırtınalı bir dönemdir. Kendini, yaşanan dünyanın merkezinde görüp çevreyi tanımaya çalışan genç, bu süreçte zaman zaman istendik yalnızlıkla aşırılıklar hududunda, çelişkili ve dengesiz bir yaşantıya yeşil ışık yakabilmektedir. Diğer taraftan, bağımsızlığına düşkünlüğü ile maruf olan ve kendi içinde bulamadığı intizamı dış dünyada arayarak ideali yakalamaya çalışan genç, söz konusu merhalede güçlü olma ve kendini gösterme isteğinin zorunlu sonucu olarak içinde bulunduğu marjinal kabın şeklini almaktadır.

Bu noktadan hareketle ifade edelim kivasıf, unsur, boyut ve yansımalarına genel olarak temas edilen gençlik döneminde, kişinin yakın-orta-uzak vadeli tüm sahih kazanımlarını tehdit eden pusudaki sinsi düşman, “nihilizm” adı verilen hiçlik ve yokluk düşüncesidir. Sözü edilen maraz, ontolojik olarak belli bir amacı hedeflemeyen, anlamsızlığın hâkim olduğu girdaplı bir süreçtir. Bu açıdan bilgiyi, değer ve varlığı tümden reddeden, teoride “usûlu’d-dîn”insacayağını oluşturaniman, nübüvvet ve ahireti; pratikte de ahlakı formatlamak isteyen nihilizm, etik bağlamda insan eylemlerinin sınırlarını kaldırmayı kendisine öncüllemiştir. Bu hususu temin etmek için de çıkar merkezli bir anlayışla sırtını maddeye yaslayan nihilizm, yokluğu ispatlama çabasına girerek, aslında bindiği dalı kesmektedir.

Genellikleedebiyat ve estetik sahasında ete kemiğe bürünen, imajı parlatılmış bohem hayat tarzıyla özdeşleştirilip teşvik edilenve manifestosunu başkaldırının oluşturduğu nihilizm, yeşerip kök salacağı en mülayim ortam olarak gençliği tercih etmiştir. Bu doğrultuda, öncelikle gençliğin şuuraltına kodlanmış aile, vatan, din, devlet gibi mukaddesatı temelinden sarsıp yok etmekle işe koyulan hiççilik hareketi, tüm önermelerini her türlü kutsalı reddeden pozitivist anlayışa dayandırmaktadır.Bundan dolayıdır ki, varlığı en kolay inkâr etme yöntemi olarak barizleşen nihilizm, yaşam belirtisi gösteren her şeyi hor görüp yok sayma psikolojisiyle hareket etmektedir. Bu itibarla, toplumdaki yerleşik değerleri değersizleştiren bahsi geçen akım, bireyin hadiseler karşısındakitavır ve eylemlerini bilinçsiz mekanik bir tepkiden ibaret görüpaşağılamakta ve bu duruma karşı uyma davranışı gösterenleri de “sürü ahlakı”nı oluşturan vasıfsız bir unsur kabul etmektedir.

Mümbit gençlik arazisine çile, haz, kötümserlik, yozlaşma ve tepkisizlik tohumlarını eken, eşyayı ve nihayetinde kâinatı sorgularken rüzgârını kaybeden nihilizm, bugün sahih mütevatir müktesebatla ilintili tüm unsurlar için “dogma” yakıştırmasını yapmakta ve bunu çeşitli algı yönetimi tekniklerini kullanarakgençliğin kulağınafısıldamaktadır. Tam da bu aşamada,sözü edilen salgına tutulup her şeyin loş/boş olduğunu düşünen ve “Sizi boşuna yarattığımızı ve bize tekrar döndürülmeyeceğinizi mi sandınız?” (Mü’minûn, 23/115) ilahi fermanına muhalif olarak, kendini tabiattaki hüdâ-inâbitbir canlı vaziyetindekonumlandıran genç, son raddede nefsini ilahlaştıran megaloman insanüstü bir varlık hâline gelebilmektedir.

Bahse medar saik sebebiyle sahih paradigmanınmevzi kaybettiği alanlarda ortaya çıkan ve ana kumandayı iptal eden madde kullanımı, boş ideolojiler için fedailik, terörize eylemgibi neticeler, farklı tecrübe kabilinden denenmemiş hiçbir şey bırakmayan ve böylece gerçek dünyayı tüketen gencin, ömrünün bu periyodundaki en uç tecrübeleridir. Bu bağlamda söz konusumekanik anlayışın, seküler ideolojiyi besleyip şımarttığını söylemek izahtan varestedir. Zikredilendünyevi tutumun şiddet duygusuyla ambalajlandığında ise“DAEŞ” tecrübesinde olduğu gibi, otomatikleşmiş suç makinelerinin piyasalardakiyerini alacağını kestirmemek olası değildir.

Kazananın olmadığı yokluk oyununu gençlik üzerinde sahneleyerek belirli merkezlerden alkış alan nihilizm, esasen kevn ve fesat âleminin oluş boyutunu yok etmek isteyerek, dünya ve ahiret saadetinin biricik kaynağı Kur’an’ın da sıklıkla yerdiği yeryüzünde fesat çıkarma düşüncesini her fırsatta ihya etmeye çalışmaktadır. Zikredilen boz(ul)ma hâli için güdülenmeye en uygun potansiyel olarak görülen gençliğin sokulduğu bu külli cendere, henüz işlem görmemiş dimağ ve ruhlara salim fıtratın tabiatı gereği oldukça ağır gelmektedir.

Bugün gençliğin zihinsel yolculuğunun seyrini, meselenin odak noktasını teşkil eden hiçlik sebebiyle ne yazık ki, duyular üstü dünya tayin etmektedir. Her şeyin ve herkesin kaos ortamına sürüklendiği böylesi bir atmosferde kendine yer arayan gençte; boşlukta yüzme, melankolik bir vaziyet alma ve histerişeklinde baş gösteren birtakım halüsinasyonelyan etkiler müşahede edilmektedir. Hal böyleyken, yaşamın anlam ve değer merkezinin kaybolmasıyla piyasa ederi düşen, deist ve agnostik rüzgârlarla dört bir yana savrulan gencin imajını yeniden kıymetlendireceğini ona telkin eden dürtü, ölüme meydan okuyup yaşamdan vazgeçmenin sahte kahramanı olarak etiketlendirilen intihardır. Muhatabı açısından sonun başlangıcını haber veren bu doruk deneyim, diğer insanlar tarafından çokça gündem teşkil etmeyen bir üçüncü sayfa haberi olmanın dışında,kıymet-i harbiyesi olmayan vasat bir hadise olarak algılanmaktadır.  

Bu meyanda, kişinin kıyamet gününde muhatap olacağı ve cevabı alınmadan hareketin gerçekleşmeyeceği sorulardan birini teşkil eden “gençliğin nerede tüketildiği” sorusu (bkz. Tirmizî, Sıfatü’l-kıyâme, 1; Beyhekî, Şuabu’l-îmân, III, 277), dinin bu özel döneme verdiği ehemmiyeti göstermesi yönüyle sarsıcı bir referanstır. Öte yandan, uhrevî mükâfat açısından Allah’ın gölgesinin dışında hiçbir serinlik unsurunun bulunmadığı hesap gününde, Rahman’ın kendilerini bu gölgelik altında toplayacağını taahhüt ettiği yedi sınıf kimseden biri olarak zikredilen gencin Yaratanına kul olmasına atfedilen değer (bkz.Buhârî, Bed’ü’l-ezân, 36; Müslim, Zekât, 91 (1031); Tirmizî, Zühd, 53; Ahmet b. Hanbel, el-Müsned, XV, 414), İslam’ın gence ve gençliğe hangi perspektiften baktığına dair önemli bir veridir.

Hiçliği sorgulamasına rağmen hedefsiz sorulara cevap veremeyen ve dünya üzerindeki kaosun bayraktarlığına soyunan nihilizm illetine karşı en büyük devrimi, kâinatın zübdesiHz. Peygamber’in (s.a.s.) yaptığını belirtmek gerekir. Zira O’nun önderliğinde neşvünema bulan saadet asrını Asr-ı Saadet yapan en önemli detay, eşref-i mahlûkat olan anlamın öznesi insana,İslam’ın mana cihetinden yaklaşıp değer atfetmesinde saklıdır.

İşte bu noktada, kalplerin yalnızca Allah’ı anarak sükûnet bulacağı ilahi hakikati (bkz. Ra’d, 13/28), bir damla sudan yaratıp, son merhaleye kadar her daim yanı başında olduğu Rabbiyle yeniden güvenli bağlanma yaşantıları kurmayı arzulayan genci, henüz yatağa düşmeden tekrar ayağa kaldıracak yegâne devadır. Böylece, içine düştüğü dibi görünmeyen hiçlik çukuru sebebiyle vurgun yiyen genç, fırtınalı suları geride bırakarak güvenilir limanlara demir atmanın anlatılmaz yaşanır hazzını idrak edecek ve son tahlilde bu can suyuyla,gençliğin çoraklaşan ruh haritası yeniden yeşile boyanacaktır.Nitekim gençliğin efendileri Ashab-ı Kehf’de devücut bulan bu aslı bozulmamış sağlam maya, bugünün gençlerine de ruh çalıp,onları Yaratanın razı olacağı bir kul hâline dönüştürecek çağlar üstü özelliğini hala muhafaza etmektedir.

 


1856   12 Haziran 2017